مربیان محترم پیش دبستانی راهنمای کتاب "آشنایی با بهترین خواندنی ها " را می توانید در این قسمت مطالعه نمائید.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین
به نام آنکه بشر را فکرت آموخت0
یکی از معانی کلمه مقدس « قرآن » در زبان فارسی « خواندنی » است و همین موضوع اساس نامگذاری کتاب زبان آموزی دوره پیش دبستان بوده است و از آنجا که بهترین خواندنی کلام الله مجید است و فراگرفتن خواندن ، ان شاء الله تعالی مقدمه آشنایی و انس با قرآن کریم خواهد بود ، آن را « آشنایی با بهترین خواندنی » نامیدیم و به اختصار خواندنی خواهیم خواند.
امروز اهمّیت توّجه به پیش دبستانی بر هیچ کس پوشیده نیست وازآنجایی که آموزه های آن مستقیماً درنحوه ی عملکرد نوآموزان درفرآیندهای یاددهی-یادگیری تأثیرگذاراست.ضرورت ایجاب نمودکه محتوایی یکدست وهماهنگ برای جلوگیری ازاعمال سلیقه و تداخل درآموزه های دبستان ومنطبق با اهداف وسیاست های آموزش و پرورش تدوین گردد.تولیدمحتوایی یکسان بخصوص در بخش زبان آموزی بشکل مدون برای اوّلین بار در استان گام بزرگی است در جهت بها بخشیدن به این بخش از نظام تعلیم وتربیت،این محّقق نگردید مگر به مدد،حمایت،پشتیبانی و درایت مدیر کل محترم آموزش و پرورش وهمه ی همکارن دست اندر کارحوزه ی معاونت آموزش ابتدایی، امید است در سالهای آتی گامهای مؤثرتری در این خصوص بر داشته شود.
از کلیه ی عزیزانی که در تدوین این کتاب (پیش دبستانی استان)ما را یاری نمودند کمال تشّکر رادارم.
معاون آموزش ابتدایی وپیش دبستانی
مقدمه:
همکاران ارجمند ، مربیان پرتلاش دوره پیش دبستانی
سلام علیکم
سلامی که نام خداوند ماست
سلامی که در لطف لبخند ماست
سلامی که پایا ، چو ایمان بود
و آرایه ی خط قرآن بود
به مدد الطاف پروردگار کریم و مساعدت همکاران بزرگوار کتاب «آشنایی با بهترین خواندنی» برای لذت برد ن نو آموزان از یاد گیری و آشنایی باخرد ه مهارت های بنیاد ین خواند ن تالیف شده است ، مهمترین رویکرد مورد توجه د ر تولید این اثر اشتیاق ، نشاط و پویایی نوآموزان عزیر برای کشف نماد های زبان فارسی است . د ر ابتد ا برخی از کلمات ساد ه تحت عنوان « شکلمه » که ترکیبی است از شکل و کلمه به نو آموزان ارائه می شود. یاد گیری این بخش با سرعت بسیار بالایی همراه خواهد بود( تا 5 کلمه جد ید د ر یک جلسه قابل ارائه است ).
یاد گیری کلی این کلمات مفهومی از خواندن برای کود ک فراهم می آورد و سرمایه اولیه برای تجزیه و ترکیب و ساخت کلمات دیگر را مهیا می نماید. روش کار د ر سایر بخش ها مبتنی بر روش تد ریس کتاب بخوانیم پایه اول دبستان طراحی شد ه است . همچنین تمرین هایی برای ترکیب کلمات آشنا و ساخت کلمات جد ید تحت عنوان دستگاه کلمه ساز آمد ه که بهتر است نوآموزان خود شان واژگان تولید شد ه را تشخیص داد ه و آن ها رابخوانند. با با پیشرفت کار نوآموزان به تد ریج کلمات را تجزیه کرد ه و به عناصر اصلی زبان پی می برند .
اجازه د هید تا ذائقه کود کان از لذت کشف و کاوش همیشه شیرین باشد .
از پشت صفحات کتاب به عنوان کارت های آزمون خواندن وتمرین تند خوانی استفاد ه شد ه است . به خاطر داشته باشید که آموزش نشانه ها مستقل از کلمات ، روش مناسبی برای آشنایی و ورود نوآموزان به د نیای بی انتهای خواند ن نخواهد بود .
مشتاقانه جویا وپذیرای ارشادات شما بزرگواران هستیم.
می توانید با رایانامه به نشانی adrecny@gmail.com با ما مکاتبه فرمایید .
نکاتی در مورد کتاب راهنما :
نکته بسیار مهم : حتما یک بار این کتاب را تا آخر بخوانید. پاسخ بسیاری از سوالات خودرا در توضیحات صفحات متفاوت خواهید یافت.
*هریک از شکلمه ها داستانی دارند که در مجموع یک ساخت کلی را بوجود می آورند . شاید داستان شکلمه ها در برخی از کلمات یک داستان خطی و خالی از هیجان و تعلیق باشد . اما چون هر یک از داستان ها تسهیل کننده و پایدار کننده ی یادگیری یک کلمه هستند خلاء مذکور تا حدودی با لذت یادگیری، جبران می شود . قطعاً مربیان محترم باذوق و ابتکارات شخصی خود بر جذابیت داستان ها خواهند افزود.
*هربار که داستان کلمه ی مورد نظر را برای نو آموزان تعریف می کنید لازم است همزمان، با توجه به جهت حرکت صحیح قلم در صفحه (از بالا به پایین / از راست به چپ و...)، و البته با خط خوش و درشت، آن کلمه را با تاکید بر بخش های مهم ـ که در فرایند کد گذاری توسط ذهن و یادسپاری شکل کلی کلمه نقش اساسی دندانه ها برای کلید را ایفاء می کنند ـ روی تابلو ی کلاس رسم کنید. و در پایان هر جلسه کارت کلمه ( پشت صفحات ) یا کلمات را روی تابلو نصب کرده و از نو آموزان بخواهید آن( ها) را بخوانند و یا ازبین چند کلمه که یکی از آن ها نا آشناست ، کلمه مورد نظر شمارا نشان دهند . در هر جلسه 2 الی3 شکلمه قابل ارائه است . البته بهتر است برای روز نخست با ارائه 3 شکلمه کار را شروع کنید .
*روش ها و داستانها برای دروس مقدماتی مفصل تر بیان شده و برای دروس پایانی به روش های پیش نوشته ارجاع شده است . لذا با پیشرفت دروس از حجم توضیحات راهنما کاسته می شود .
*یافتن کلمات خوانده شده از بین متون مختلف(متون مربی ساخته)توسط کودکان و قراردادن آن ها در خط بسته ، تمرین مناسبی برای تثبیت یادگیری نو آموزان خواهد بود.
*کاربرگ های کتاب خواندنی را به صورت یکجا در اختیار نوآموزان قرار ندهید . پس از تدریس هر کاربرگ آن را به کودکان بدهید واز آنان بخواهید تا درنگهداری کاربرگ ها نهایت دقت را داشته باشند . توصیه می شود هر نو آموز یک پوشه نایلونی برای جمع آوری و نگهداری کاربرگ ها تهیه نماید . همراه داشتن کاربرگ هایی که دریافت می کنند برای مرور درس های پیشین ضروری است خصوصا کارت کلمه ها ( پشت صفحات ) برای تمرین های تند خوانی و تثبیت تقریبا در هرجلسه مورد استفاده قرار خواهند گرفت .
* روند کلی تدریس کلمات ( غیر از شکلمه ها ) بر اساس اصل تقارن و تکرار و بدین قرار است :
ایجاد انگیز ه / توزیع کاربرگ ها / صحبت و گفتگوی جمعی در مورد داستان کلی قابل برداشت از تصویر صفحه مورد نظر با استفاده از روش های مختلف مثل نقالی ، نمایش ، بازی و... / تاکید بر کلمات جدید درس از سه منظر معنایی، شکلی و تلفظی / ارائه همزمان و مکرر کلمه و تصویر برای یادسپاری کلمات (یافتن یا ساختن کدهای یادیار به کمک نو آموزان گرچه برای تمامی کلمات ممکن نیست اما در حد مقدور مطلوب خواهد بود ) / استفاده از کلمات بدون تصویر (پشت صفحات ) / اجرای فعالیت بازشناسی کلمات جدید به صورت منفرد / ساخت جمله با کلمات جدید و خواندن جملات / استفاده از روش تندخوانی کلمات / تکرار و تمرین مستمر و متنوع با کمک روش های بازی بنیاد و جذاب .
* می توانید سوالات خود را در بخش نظردهی پایگاه www.alefba.blogsky.com درج نمایید.
*سعی کنید تکالیف شوق برانگیز یادگیری، بازی بنیاد و جذاب بوده و عمدتا در آموزشگاه ارائه گردد و احاله تمرینات به خانه فقط جهت اطلاع والدین از وضعیت یادگیری نو آموزان انجام شود.
پی رنگ کلی داستان ها
آمنه و امین خواهر و برادری هستند که دوست دارند دقت خود را بالا ببرند . خانم مربی از آن ها خواسته است تا راهی برای افزایش توجه و دقت پیدا کنند و به دوستان دیگرشان نیز بگویند. آنها پدر بزرگ را به یاری می خوانند و پدر بزرگ از آنها می خواهد در روزی که به یک مسافرت کوتاه خواهند رفت با دقت به اطراف نگاه کنند و چیز های جالب ومهمی را که می بینند برای او بازگو نمایند. در روز موعود آمنه و امین برای افزایش دقت خود به جستجوی اطراف می پردازند ودر اولین مرحله تلاش وقتی که نزد پدر بزرگ بازمی گردند چیز های زیادی برای تعریف کردن ندارند . پدر بزرگ می گوید انسان های دقیق مشاهدات خود را یادداشت می کنند تا چیزهای مهم از یادشان نرود شما هم همین کاررا بکنید . آمنه و امین با تعجب می گویند : ما که بلد نیستیم بنویسیم! پدر بزرگ می گوید : ولی نقاشی که بلدید. و آن دو مداد ها و دفترچه های کوچک خود را با شادمانی بر می دارند و به جستجوی خود ادامه می دهند . ماجرا از این به بعد برای هر یک ازآنان به تنهایی دنبال خواهد شد.
· توجه داشته باشد که مخاطب پی رنگ و طرح واره داستان ها مربیان می باشند و بسط و جذاب سازی و نقل دلنشین آن ها به عهده شما مربیان محترم می باشد .
تعریف داستان 1 :
امین در آن نزدیکی چیز جالبی می بیند . این چیز برای زندگی همه آدمها و حیوانات و گیاهان لازم و ضروری است پس مهم است . او نقاشی آن چیز مهم را شروع می کند0 در این لحظه مربی بر روی تابلو خود را جای امین گذاشته وشروع به رسم شکلمه می کند : خُب ؛ یک لوله از زمین خارج شده و بالای آن یک چیز اینجوری است (مد بالای آ) که اگر آن را بپیچا نیم از اینجایش (اشاره به سر روبه پایین علامت مد ) آب خارج می شود و آب ها توی این قسمت می ریزند (اشاره به نشانه ی ب ) و اینجا پراز آب می شود و برای خالی کردن این قسمت هم باید سوراخ زیر آن را باز کرد ( اشاره به نقطه ی زیر نشانه ی ب ) وقتی سوراخ را باز کنیم آب ها از اینجا خارج می شوند.
امین باخوشحالی نقاشی ساده شده این چیز خیلی مهم یعنی آب را اینجوری توی دفترش کشید. ( شکل ساده شده شکلمه آب یعنی کلمه آب را روی تابلو و کنار شکلمه رسم کنید ) یک بار دیگر نکات کلیدی شکلمه را با توجه به کلمه ی آب که در کنار شکلمه رسم کرده اید با کودکان مرور کنید : ((بچه ها یادتان هست که امین موقع نقاشی با خودش چی می گفت ؟ بله او می گفت اگر این قسمت را بپیچانیم از این قسمت چی خارج می شود؟ بله آب بیرون می آید و داخل این قسمت جمع می شود. با باز کردن این سوراخ هم آب از آن خارج می شود و می رود تا درختان و گل ها از آن بنوشند ... ))
· می توانید از نوآموزان کمک بگیرید تا یک بار دیگر داستان این شکلمه را با تاکید بر نکات کلیدی فوق برای دوستانشان بازگو نمایند.
· بازگشت به داستان : بچه ها پدربزرگ همیشه از دور مراقب بچه ها بود و از آن ها و کارهایشان عکس می گرفت. آیا دوست دارید عکسی را که پدر بزرگ از امین گرفته ببینید ؟ (پس از گرفتن پاسخ مثبت و ایجاد اشتیاق در نو آموزان کارت شماره یک را بین آنان توزیع کنید .)
· از کودکان بخواهید تا با دقت به این کارت نگاه کنند و با دست خود این قسمت را، بچرخانند.(مثلا) و سوراخ زیر این قسمت را باز کنند و دست و صورت خود را با آب روی صفحه بشویند و به گلدان توی نقاشی آب بدهند و ..... این فعالیت را از این پس تطبیق داستان با تصویر می نامیم .
· درتمامی این مراحل بیان اسامی یا صدا ی نشانه ها (حروف )و علائم ( مثل مد و ب و ... ) همچنین نقاشی کردن از روی کلمات (که نوعی نوشتن است )برای کودکان ضرورتی نداشته و به هیچ عنوان مجاز نمی باشد.
· بازگشت به داستان : امین نقاشی را به پدر بزرگ نشان می دهد وپدر بزرگ با تعجب و تحسین به او می گوید : آفرین پسر با دقت . این چی ؟ امین می گوید نقاشی آب . پدر بزرگ می گوید:آفرین اما این نقاشی آب نیست این نقاشی کلمه آب است و تو یک کشف بزرگ گرده ای آفرین.
· صفحه یک را روی تابلو طوری بچسبانید که بچه ها پشت آ ن ( کلمه آب )را ببینند . برای آنان چند بار توضیح دهید که پدر بزرگ به امین گفت که امین جان شما کلمه ی آب را نقاشی کرده ای نه خود آب را . و البته خیلی خوب دقت کرده ای ،آب خیلی مهم است...
· از نو آموزان بخواهید تا هر بار که شما با دست کارت کلمه روی تابلو را لمس می کنید آنها با صدای بلند بگویند نقاشی چه کلمه ای ( آّب) روی تابلو قرار دارد؟ ( امور شبیه این را دستورالعمل می نامیم ). هر بار با فاصله های زمانی کم یا زیاد کارت کلمه آب را لمس کنید و منتظر باشید تا همه بچه ها به محض تماس دست شما با کارت، کلمه آن را بلند بگویند و زود ساکت شوند . برخی مواقع هم دست خود را به سوی کارت ببرید ولی آن را لمس نکنید تا دقت بچه ها در اجرای دستورالعمل ها افزایش یابد.
· حالا یک کلمه نا آشنا (مثلا کلمه گل / پشت صفحه 5 ) را در کنار کارت کلمه آب ( پشت صفحه 1 ) روی تابلو بچسبا نید و از چند نو آموز بخواهید تا کلمه آب را به شما نشان دهند . هر بار جای کارت ها را در روی تابلو تغییر دهید .
· از این پس فعالیت شنا سایی کلمه خواسته شده را فعالیت بازشناسی می نامیم .
· در همین جلسه و با همین روش داستان دو شکلمه « بابا » و «خانه » را نیز تعریف کنید.
· داستان 2:
امین روی چمن ها خوابیده بود و مشغول تماشای نقاشی کلمه آب بود . صدایی توجهش را جلب کرد. سرش را کمی چرخاند. یک جفت کفش عجیب دید( نگاه از پایین به بالا ) که جلوی آنها برآمده و رو به بالا بود و پاشنه های بزرگ وخنده دار داشت ( همینطور که داستان را تعریف می کنید. شروع کنید به رسم کفش ها و البته ازنوک تیز آن ها آغاز کنید) امین سرش را بیشتر چرخاند و همراه پاهای بلند و درازی که می دید نگاهش به طرف بالا و بالاتر حرکت می کرد . تعجب کرد چه پاهای درازی! ( واقعا پاها را دراز بکشید طوری که %90 طول قامت بابا را پاهای او تشکیل دهد و قسمت شکم به بالا اصلاً مهم به نظر نیاید) کم کم نگاه امین به چهره مهربان بابایش رسید از تعجب و خوشحالی فریاد زد بابا ! بابا ! شما هستید؟ پاهایتان چقدر دراز شده ؟ این کفشها چیست ؟ بابا خندید وبه درخت تکیه داد و آرام برزمین نشست و پاچه ها ی شلوارش را بالا زد و چوب های بلندی را که در آن ها قرارداده بود به امین نشان داد ـ در واقع بابا برای خنداندن بچه ها مثل دلقک های سیرک روی دو تکه چوب شلوار بلندی پوشیده بود ـ و امین ماجرارا دانست و برای ثبت این اتفاق جالب نقاشی بابا را اینجوری که من روی تابلو کشیده ام کشید . و....
· کارت شکلمه ی بابا (صفحه 2 ) را بین بچه ها توزیع کنید و فعالیت تطبیق داستان با تصویر را متناسب با تصویر این صفحه اجرا کنید.
· کارت های کلمات آب ، بابا و کلمه نا آشنای کرم (پشت صفحات 1 و 2 و 13 ) را روی تابلو نصب کرده و و فعالیت بازشناسی را اجرا کنید . *دقت : در فعالیت باز شناسی کودکان نباید شکلمه ها را ببینند بلکه باید کلمات پشت کارت ها را تشخیص دهند . در صورت لزوم اگر عده ای از کودکان نتوانستند کلمه ای را بازشناسی کنند ـ که البته به ندرت پیش می آید ـ به آنها اجازه دهید چند لحظه شکلمه مربوطه را ببینند و در این هنگام شما روی نکات کلیدی شکلمه تاکید کنید و سپس به فعالیت بازشناسی ادامه دهید.
· با طرح یک دستورالعمل یک بازی برای تند خوانی دو کلمه فوق اجرا کنید.
· داستان 3 :
امین به جستجوی خود ادامه داد تا به دشتی رسید که یک پسر در آنجا با چوب و چیز های دور ریختنی برای خودش چیزی ساخته بود . از او پرسید چرا این را اینجا ساخته ای ؟ او گفت: آخه یک بار که برای تفریح آمده بودیم اینجا یک گرگ دیدیم و برای همین هم من این را ساختم که اگر گرگ باز هم آمد در امان باشم . بچه ها به نظر شما آن پسر چی ساخته بود ؟ پس از گرفتن پاسخ شروع کنید به رسم خانه . این سقف خانه اش بود . این دیوارش . این زمینش یک درخت هم کاشته بود و یک صندلی راحتی که روی آن لم می داد و خورشید هم درست روی سقف خانه اش قرارداشت و این هم در و پنجره اش و... و امین از خانه پسر خوشش آمد و نقاشی آن را اینگونه که من کشیدم، کشید . البته بدون در و پنجره و...
· کارت شکلمه ( صفحه 3) را توزیع کنید و فعالیت تطبیق با تصویر را اجرا نمایید .
· فعالیت بازشناسی را با سه کلمه آشنا و یک کلمه تا آشنا اجرا کنید .
· فعالیت تند خوانی را اجرا کنید .
· در روز های بعد ، قبل از آموزش هر کلمه جدید فعالت بازشناسی و تند خوانی کلمات قبلی را مرور کنید . تشخیص کلمات آشنا در متون مربی ساخته تمرین مناسبی است .
از این پس و تا صفحه 10 کار ارائه شکلمه ها مطابق مراحل فوق اجرا می شود . برای رعایت اختصار صرفا نکات کلیدی که در هنگام تعریف داستان و رسم شکلمه باید مورد توجه مربی قرار گیرد بیان می گردد:
· نکات مهم داستان 4 :
· آمنه وقتی آن حیوان را دید ترسید و پشت تپه پنهان شد و مدام می گفت مـ مـ مـ ... او چه می خواست بگوید ؟ سر مار روی زمین بود . کمرش به طرف بالای درخت کشیده شده بود . بخشی از بدنش پشت شاخه بود و دیده نمی شد . دمش از بالا تارروی زمین کشیده شده بود و...
· وقتی کار آموزش این کلمه به پایان رسید و همه توانستند کلمه مار را بخوانند و از بین سایر کلمات تشخیص دهند در فرصت مناسب و ضمن درس های آتی کلمه مار را روی تابلو نصب کنید و به کودکان بگویید : بعضی مار ها دمشان را چنان تکان می دهند و می لرزانند که صدای وعجیبی تولید می شود. این مار ما هم انگار دمش را می خواهد بلرزاند و صدا تولید کند. بیایید به او کمک کنیم . و سپس در حالی که کلمه مار را تلفظ می کنید وصدای آخر آن را ممتد (مارررررررررر )بیان می کنید. دست خودرا در حالی که شدیدا می لرزانید به به نشانه ر (دم مار ) نزدیک کنید . از کودکان بخواهید آنها هم همین کار را تکرار کنند.( انطباق غیر مستقیم صدا و نشانه . البته فی الحال صحبتی از نشانه را نکنید)
· نکات مهم داستان 5:
· یک گل جالب . برگ های دراز روبه بالا و یک گل بزرگ و دایره ای در وسط دو برگ سبز به طرف عقب کشیده شده بود ریشه اش اینجوری شده و... به فیل هم اشاره شود . شکل ساده شده گل را به صورتی بنویسید که گ مثل نیم دایره به ل بچسبد .
· پس از اطمینان از تثبیت یادگیری این کلمه ، کارت کلمه گل را روی تابلو نصب کنید و به گونه ای که برای بچه ها جالب باشد صدای آخر کلمه گل راکشیده بگوییدگل ل ل ل ل ل ل ل ل ل ل........ و همزمان رفتاری از خود نشان دهید که گویا دارید عطر گل را استشمام می کنید و صدای آخر آن را کشیده می گویید و لذت می برید. (در این مرحله لازم نیست با کشیده گفتن صدای آخرگل نشانه آخر آن را نیز نشان دهید . این فعالیت در آینده ارائه خواهد شد)
از بچه ها بخواهید تا چند کلمه بگویند که آخرآن ها صدای ل ل ل ل ل ( ل کشیده گفته شود ) باشد . از آنان بخواهید تا نفس دارند صدای آخر کلماتی را که یافته اند بکشند .
*بازی : با دست راست گوش چپ را بگیرند (دقت کنید) و دست چپ را از وسط کله و دست راست مانند خرطوم فیل به شکل خمید در مقابل خود گرفته و مانند فیل راه بروند و کلمه فیل را بگویند و صدای آخر ان را تا نفس دارند بکشند . هرکه بیشتر صدای آخر را کشید و راه بیشتری را ضمن کشیدن صدا پیمود برنده است . و البته همه برنده اند.
نکات مهم داستان 6: روی تابلو یک نانوایی بانان بربری و لواش این شکل را درست کرده بودند . *بهتر است شما هم نان واقعی لواش دایره ای شکل را در مقابل چشم کودکان روی سفره قرارداده و به دو نیم دایره برش دهید. از وسط هر دو نیمه نان دو لقمه بزرگ ببرید و از آن ها به عنوان نقطه ها استفاده کنید . یک بربری نقش ا را ایفا خواهد کرد .
صدای آخر نان را نیز کشید بگویید . در اینجا نیز کاری با نشانه آخر نداریم.
نکات مهم داستان 7: کار خطر ناک پسر سمت چپ را گوشزد کنید .
نکات مهم داستان 8: بخش اول شکلمه را رسم کنید پلکان ها کمرنگ باشد به بخش اول اشاره کنید و بگویید بچه ها از پله ها بالا می رفتند و به نرده های عمودی ( دندانه های سین) که برای محافظت از بچه ها گذاشته شده می رسیدند و روی این فسمت سررررررررر می خوردند و پایین می آمدند. و به بخش دوم اشاره کنید وادامه دهید : باز این قسمت بالا می رفتند و به این نرده ها می رسیدند و سررررررررررررررر می خوردند و پایین می آمدند . یک توپ نرم بزرگ آنجا گذاشته بودند که وقتی بچه ها از سرسره پایین می آیند با دیوار برخورد نکنند. آنها وقتی به توپ می خوردند کیف می کردند وهنگام برخورد به توپ صدای اِ در می آوردند. و....
نکات مهم داستان9:
کشاورزان مدام داد می زدند که کلاغ ها به گندم زار آنان حمله نکنند . آنها می خواستند با داد زدن کلاغ ها را فراری بدهند. آمنه گوش هایش را گرفته بود * پس از اجرای کامل این درس و در روز های بعد هنگام تند خوانی کلمات وقتی به کلمه داد رسیدید به بچه ها بگویید کلمه داد چند معنی دارد. آیا شما معانی مختلف آنرا می دانید ؟ به احتمال زیاد بچه ها به دو کلمه دادن و داد زدن اشاره می کنند. همین کافی است.
نکات مهم داستان 10:
کشاورزان با داد زدن کلاغ ها را فراری دادند و گندم ها راچیدند. آنها برای اینکه گندم هارا از کاه ها جدا کنند دستگاه بزرگی ساخته بودند که یک پایه اینجوری ( افقی بـ) و یک پایه اینجوری (عمودی ـ ا) داشت و یک دهانه شیپور مانند(د) و یک دکمه (نقطه بـ)زیر پایه آن بود . وقتی دکمه را فشار می دادند از دهانه (د) شیپوری آن باد تندی می وزید که کاه را از کندم جدا می کرد و ...
*همزمان با تدریس باد ، آوردن یک پنکه کوچک به کلاس و جدا کردن مقداری کاه یا علف خشک از گندم در حضور بچه ها کمک بزرگی خواهد بود برای یاد سپاری بهتر کلمه باد و بستر سازی برای درک مفهوم تفاوت چگالی اجسام و....
نکات مهم داستان 11:
از این درس به بعد تغییراتی در روند ارائه دروس ایجاد می شود . قبل از ورود به درس11 اطمینان حاصل کنید که تمام کلمات ده گانه در حافظه نوآموزان جاگیر شده باشند.
برای شکلمه جوجه توجه دادن به این نکته که هر جوجه در حال نوک زدن به یک دانه است کافی به نظر می رسد . آوردن دو جوجه به کلاس و قراردادن آن ها مطابق شکلمه روبروی بچه ها کار مناسبی است.
از این درس و به آهستگی کار کد سازی برای یادسپاری و یاد آوری کلمات ، به ذهن نو آموز واگذار می شود . برای اینکار توضیحی د رمورد شکلمه کاج نمی دهیم البته در متن داستان جوجه حتما به درخت کاج جنگل جوراب و... اشاره می کنیم اما بدون شکلمه سازی . فقط در مرحله تطبیق با تصویر بدون اینکه راجع به شکلمه ی کاج چیزی گفته باشیم از بچه ها می پرسیم آیا می توانید بگویید کدام کلمه کاج است ؟ و پاسخ های درست را تشویق می کنیم .. اجازه ندهید بچه ها زودتر از سوال شما ، بگویند: خانم این هم درخت است ( کاج را اشتباها درخت نخوانند) پس شما خیلی سریع و با تاکید بپرسید : کدام کلمه کاج است .
نکات مهم صفحه 12:
این درس اولین تمرین جمله خوانی است و نو آموزان غیر مستقیم با نام و مفهوم جمله آشنا می شوند . قبل از توزیع این برگه سه کارت بابا آب و داد را در کنار هم و به ترتیب روی تابلو نصب کنید و یک نقطه بزرگ در آخر این جمله قرار دهید. از دانش آموزان بخواهید با اشاره دست شما هر کلمه را بخوانند . کمکم سرعت را بالا ببرید . وقتی که احساس کردید نو آموزان جمله را روان می خوانند در یکی از این مرتبه ها ناگهان دست خود را روی نقطه آخر قرار داده و دست دیگر را روی ئهان خود بگذارید( به علامت سکوت کردن) و 5 ثانیه هیچ حرکتی نکنید . بازی را دو سه بار تکرار کنید . از بچه ها بپرسید : این هایی که الان خواندید یعنی چه ؟ پاسخ را از بچه ها بگیرید و بگویید آفرین بچه ها . حالا چند جمله به شما می دهم و شما باید اول خودتان هر جمله را بخوانید و وقتی به نقطه پایان رسیدید سکوت کنید و سپس به جمله پایینی بروید و آنرا بخوانید و...
تذکر مربوط به پشت صفحه 12 : لطفا قبل از توزیع این برگه ( قبل از درس صفحه 12) اشتباه مندرج درمتن اولین جمله پشت صفحه 12 را اینگونه اصلاح کنید (نو آموزان را راهنمایی کنید تا صدای آخراین کلمات را بلند و واضح بیان کنند) * کلمه « کشیده » را به « واضح » اصلاح نمایید.
حالا کارت شماره 12 را توزیع کنید . فرصت بدهید تا دستورالعمل را اجرا کنند . نو آموزان را کنترل کنید تا از صحت کار (حرکت از راست به چپ و از بالا به پایین ) آنان در خواندن جملات مطمئن شوید . یک کارت را روی تابلو نصب کرده و از کودکی بخواهید تا هر جمله ای را که شما نشان می دهید بخواند . تمرین جمله خوانی را با نصب چندکارت کلمه تکی در کنار هم تکرار و تمرین کنید.
نکات مهم تمرین پشت صفحه 12 :
پس از اصلاح اشتباه ، دستورالعمل بالای هر تمرین را برای نو آموزان بازگو کنید و بر صحت تمرین آنان نظارت نمایید . ارائه راهنمایی به نو آموزان ضرورتی ندارد . در صورت لزوم دستورالعمل ها را تکرار کرده و به خوبی تفهیم نمایید.
*می توانید قبل از پرداختن به تمرینات این صفحه مشابه این تمرینات را ابتدا روی تابلوی طراحی کردن و با کمک نوآنموزان انجام دهید .
نکات مهم صفحات 13 و 14 : ( انتزاع نشانه از کلمه)
*آموزش نشانه ها (حروف الفبا ) به صورت مجزا و به عبارتی به روش جزء به کل روش مناسبی نیست. اما برای یادگیری خواندن کلمات جدید الزامی است . لیکن باید بر اساس روش کل به جزء و با استفاده از ظرفیت قابل اکتشاف بودن نشانه ها که در این روش وجود دارد ، آموخته شود لذا با تدریس این دو درس انتزاع نشانه به صورت غیر رسمی آغاز می شود . در پایان کتاب خواند نو آموزان تعداد زیادی کلمه و تمام نشانه ها و حرکات الفبای فارسی را به صورت کامل می شناسند و قادر خواهند بود کلمات ساده جدید و متن های روان و کودکانه را بخوانند .
*چنانچه نو آموزی در کلمه ای با همزه « ء » برخورد کرد و از شما در مورد آن سوال نمود می توانید بگویید: این علامت مانند « عـ ، ع» در کلمات علی ، ساعت یا رکوع به تنهایی صدایی ندارد و با کمک صدای قبل یا بعد از خودش خوانده می شود.
صفحه 13 : در مورد کلمه کرم داستان سازی را به نو آموزان واگذار کنید. اطمینان پیدا کنید که کلمه کرم را یاد گرفته اند . در مورد کلمه حمام(ص 14) توضیحات زیر در هنگام رسم شکلمه همزمان با تعریف داستان ارائه شود:
امین جایی رفت که در آنجا یک لوله از روی دیوار کج شده بود و یک چیزی داشت که از آن آب اینجوری بیرون می آمد (حـ را با یک سردوشی و چند قطره آب در حال ریختن رسم کنید ) و زیر آن دوش می گرفتند . زیر آن هم یک سوراخ در زمین وجود داشت که آب ها از آن به چاه می ریخت اینجوری ( دایره مـ را بزرگتر از معمول رسم کنید ) . روی دیوار درست بالای چاه یک گیره اینجوری ( تشدید را بزرگ رسم کنید ) نصب شده بود که لیف و لباس را به آن می آویختند . این هم یک دیوار ( ا را رسم کنید ) پشت دیوار بیرون از آنجا هم یک میخ به دیوار زده بودن و حوله ای را اینجوری ( م را کمی کشیده و به حالت تابدار و مواج رسم کنید ) به آن آویزان کرده بودند. بچه ها این نقاشی کجاست ؟ ..... مراحل بعدی تدریس را کامل کنید.
· کلمه کرم و حمام را در یک جلسه تدریس کنید و پس از اطمینان از تثبیت این کلمات صدای آخر آن ها را کشیده بگویید . و هنگام کشیده گفتن صدای آخر هر کلمه با انگشت به نشانه آخر آن ها (م ) اشاره نمایید .
از کودکان بخواهید شباهت های دو کلمه حمام و کرم را از نظر صدا (شنیدن ) بگویند . کارت این دو کلمه را روی تابلو چنان نصب کنید که یکی در زیر و دیگری در بالا ی آن باشد و « م » هردو در یک راستا قرار بگیرند. سپس از کودکان بخواهید شباهت های دو کلمه حمام و کرم را از نظر شکلی بیان کنند . این دو کلمه فقط در صدای آخر به هم شبیه اند و کشف این نکته برای نو آموزان آسان است.
· پس از این درس هر از گاهی از نو آموزان بخواهید تا صدای آخر کلماتی را که روی تابلو نصب می نمایید نشان دهند و آن را بلند و کشیده بگویند. برای سهولت در کاردقت کنید که صداهای آخر کلمات از صداهای امتداد پذیر باشند. البته در مراحل بعدی ارائه کلمات هم پایان با صدا های امتداد ناپذیر منعی نخواهد داشت. طی اجرای دروس دیگر و پس از اطمینان از این موضوع که نوآموزان منظور از صدا را دریافته اند گه گاه یک کلمه آشنا را روی تابلو نصب کنید و صدای یکی از نشانه های آن را از نو آموزان بخواهید . دقت داشته باشید که صداها نباید با کسره یا مصوت دیگری بیان شوند ( مثلا تلفظ صدای سـِ برای نشانه سـ / س / ص / ث اشتباه است) .
· وقتی می خواهید اولین کلمات جدید حاصل از ترکیب نشانه های آشنا را ارائه کنید بهتراست ازکلماتی استفاده کنید که یک بخشی ، دو الی سه صدایی ، قابل لمس و پرکاربرد باشند و حتما هریک از نشانه های آنها به رنگ متفاوتی نوشته شده باشد. بدیهی است به تدریج کلمات دشوار تر و صورت یک رنگ ارائه خواهند شد.
نکات مهم صفحه 15 :
امین حیوانی را در میان علف ها دید . دقت کرد و دید دندانهای تیزش از دهانش بیرون آمده اینجوری ( سـ را با دندانه های بلند رسم کنید ) گوش هایش را به طرف جلو آورده و انگار می خواهد حمله کند. اینجوری ( سر کج های گـ را رسم کنید ) بدنش به طرف عقب کشیده شده و دمش را کمی بالا آورده بود . اینجوری ( انتهای گ را رسم کنید ) و با صدای بلند می گفتن : واق واق ( یا هاپ هاپ ) بچه ها این چی بود ؟ و.....
طبق روش درس را ادامه دهید . در مورد کلمه گاو مانند کلمه کاج عمل کنید .
نکات مهم درس 16:
درس را مطابق روش شکلمه آموزی ارائه دهید . این آخرین شکلمه آموزی خواهد بودواز این پس نوآموزان باید قادر باشند تا کلمات را با کدگذاری ذهنی به یاد بسپارند . در این مورد ممکن است راه های به یاد سپاری هر کس متفاوت باشدو ایرادی هم ندارد . می توانید از نوآموزان بخواهید تا روش های خود را برای به یاد سپردن کلمات آتی بیان کنند .
· پس از درس داس ، کارت سگ و داس را روی تابلو نصب کنید و به کمک بچه ها شباهت های تلفظی آن دو را بررسی کنید . در مورد شباهت های شکلی نیز می توانید صحبت کنید.
نکات مهم درس 17 :
داستان شکل را باکمک بچه ها بسازید و راه های کودکان را برای یاد سپاری کلمات جویا شوید . روش های بهتر را اشاعه دهید .
· کلمه پا و پارو را کنار هم روی تابلو نصب کنید و با یک کاغذ بخش پا از کلمه پارو را پنهان کنید . آیا کودکان می توانند بخش باقی مانده را بخوانند؟
· بقیه مراحل کار را تا آخر دنبال کنید.
نکات مهم درس 18 :
توضیح دهید : دستگاهی داریم که کلمات را می گیرد و با هم مخلوط می کند و اضافی آن ها را جدا می کند و کلمه ی جدید می سازد . برای مثال کلمه مار و داد را می گیرد و کلمه مدار را می سازد . حالا شما در مورد دو دستگاه دیگر فکر کنید و ببینید با چه کلمه هایی چه کلمات جدیدی ساخته اند؟ بقیه مراحل کار را ادامه دهید.
· این دستگاه به شکل ساده تر در دروس آینده حضور خواهد داشت . شما می توانید نمونه های دیگر ی را طراحی و به نوآموزان ارائه کنید.
نکات مهم درس 19 :
در درسهایی از این قبیل صرفا شکلمه سازی حذف شده است و لذا لازم است مطابق روش و بر اساس کد سازی توسط نوآموزان درس را براساس مراحل دیگر تا انتها پیش ببرید .
· به جز مواقعی که توضیح مربی ضروری است ، کشف کلمات جدید حاصل از ترکیب دوکلمه آشنا( دستگاه های کلمه ساز) را به عهده نوآموزان بگذارید .
نکات مهم درس 20:
داستان : ببر می خواست اسب را بخورد . مرد تبرش را بالای سرش گرفت و به ببر حمله کرد. اما دلش نمی خواست ببر را زخمی کند. او می خواست ببر بترسد و فرار کند . برای همین هم در حالی که تبر را بالای سرش گرفته بود ( شکل اَ را رسم کنید ) و به طرف ببر می دوید مدام فریاد می زد اَ اَ اَ اَ ....امین و آمنه وقتی این داستان را از تلویزیون دیدند هرکدام نقاشی صدای اَ را کشیدند (اَ -َ ) مردی که تبر بر سردارد و داد می زند اَ )
نکات مهم درس 21 :
اسکی بازی در حال اسکی لیز می خورد و در حال افتادن مدام می گوید اِ اِ اِ اِ
و امین و آمنه با دیدن این کارتون نقاشی صدای (اِ –ِ ) را را اینجوری (مردی در حال افتادن از روی چوب اسکی و چوب اسکی جدا ) کشیدند.
بقیه مراحل را تاپایان مطابق روش ادامه دهید.
نکات مهم درس 22 :
امین به آمنه گفت : ببین وقتی من می خواهم بگویم اُردک اولش دهانم مثل دایره می شود ببین اُ ( شکل گردی - ُ را رسم کنید ) . آمنه هم گفت من وقتی می خواهم بگویم بُز دهانم گرد می شود سپس صدای (اُ – ُ ) را اینجوری نقاشی کردند.
نکات مهم دروس 23 و 24 :
با دقت در تصاویر و ساخت داستان توسط کودکان درس ها را مطابق روش ادامه دهید .
نکات مهم درس 25 :
با کودکان وضو بگیرید و درس را شروع کنید ک برگه ها را توزیع کنید . تلاوت سوره را از نوار کاست پخش کنید و با هم بخوانید .در بازخوانی سوره روی کلماتی که صدای ف دارندتاکید کنید . داستان اصحاب فیل را برای کودکان بگویید . داستان ساده شده ی زیر تصویر را بخوانید و روی کلماتی که صدای ف دارند تاکید کنید . بقیه مراحل را مطابق روش ادامه دهید .
· متن زیر تصویر برای خواندن توسط نوآموزان ارائه نشده است . کافی است سعی کننددر متن داده شده کلمات آشنا و کلمات جدید درس را بیابند.
نکات مهم درس 26 :
· توجه : نشانه های ـه و ه دارای چند صدا هستند. گاهی دارای صدای هـ گاهی صدای اِ و گاهی هم صدای اَ . توجه داشته باشید که در کلماتی مانند دانه ، خانه ، ستاره و... صدای آخر یعنی صدای ( اِ ) را (هـ / مثل ماه) تلفظ نشود .
· مطابق روش بقیه مراحل تدریس را دنبال کنید .
نکات مهم درس 27 :
مطابق روش درس را ادامه دهید .
بریده گفتن صدای ب در آخر آب و اول باد را تمرین کنید .
توجه : صداهای امتداد ناپذیر صداهایی هستند که بر اثرقطع ناگهانی خروج هوا از دستگاه گفتاری تولید می شوند (مانند ب د ک ) و صداهای امتداد پذیر صداهایی هستند که همزمان با خروج تدریجی هوا از دستگاه گویایی تولید می شوند مانند ( س ل ژ ) .
نکات مهم درس 28 :
اُ برادر بزرگی به نام « او» دارد . آنها خیلی به هم شبیه اند فقط کمی فرق دارند او بزرگتر از اُ است و البته صدایش هم کلفت تر است . ببینید این اُ این هم او .
عین داستان بالا برای خواهر بزرگ - ُ که « و » با صدای او می باشد بیان شود .
نکات مهم درس 29 :
« یـ » و « ی » دو صدا دارند گاهی مثل یک و یال و گاهی هم مثل ریش و قیچی
در حالت اول نشانه اند( حروف ) و در حالت دوم علامت ا ند (مصوت).
نکات مهم درس 42 :
هرجا این علامت ( تشدید )را دیدیم صدای زیر این علامت شدید و چکشی بیان می شود.
توضیحات مهم پایانی :
*متن های همراه باتصاویر برای بازشناسی کلمات آشنا در جمله و تفکیک کلمه از جمله اراده شده است . لذا تاکیدی برخواندن تمام کلمات متن ها وجود ندارد.
*تمام دروسی که با سوره های قرآن کریم ارائه شده اند مانند درس 25 اجرامی شوند .
*ضمن تدریس این درس در درس انس با قرآن مربیان محترم بایستی لوحه قرآن را روی تابلو نصب کرده و هماهنگ بانوار کلمات را نشان داده و نوآموزان را با شکل کلی کلمات قرآن کریم و تلفظ صحیح آن آشنا نمایند . به عبارتی خواندن سوره های کوتاه برای حفظ و آشنایی با لحن و آهنگ باید بر اساس روش سمعی ـ بصری باشد.
*نو آموزان پس از درس 4 تاپایان درس 32 به تدریج با نشانه البته به صورت متصل با کلمات آشنا می شوند و در دروس پایانی قادر خواهند بود کلمات جدید حاصل از ترکیب نشانه های خوانده شده را بخوانند . لذا لازم است از درس 24به بعد هر چند جلسه یک کلمه جدید ترکیبی را که مربی ارائه می نماید بخوانند . کلماتی مثل « شا د» ، « بار » ، « آخ»
بدین ترتیب در پایان تمام دروس نوآموزان قادر به خواندن همه ی کلمات کتاب و شناسایی نشانه ها به صورت مجزا خواهند بود و می توانند با ترکیب آنها کلمه بسازند.
*به منظور توجه بیشتر به تمایز و تطابق صوتی کلمات گه گاه با نو آموزان قافیه بازی کنید . بدین ترتیب که بگویید : بچه ها بگید قالی . و وقتی آنها گفتند: قالی شما بگویید : چه خوبی و چه عالی
بگویید: چایی ( تلفظ محاوره ای چای ) بپر بغل دایی بگویید: مهتاب بپا نری توی آب. (پفک ، بخور کتک ) ( دارو بزن پارو )و به این ترتیب از بچه ها بخواهید با هم قافیه بازی را ادامه دهندو هر زمان فرصت داشتند این کار را تکرار کنند.
· در مورد دستگاه کلمه ساز لازم است مربیان محترم با حوصله و تکرار متنوع کلمات آشنا را با هم ترکیب و باکمک نوآموزان کلمات جدید بسازند. چند نمونه دیگر برای دستگاه کلمه ساز: ( نشانه هایی را که باید حذف شوند× بزنید)
چوپان + آب = چوب / اسب + آب = اسباب/ اسب + ببر = ابر/ چای + ماه =چاه/ سرباز+ مار= بازار
باد + شال = بال / تاب + نان = تابان / آب + نان = آنان / داد + هوش =دوش و...
چشمانتان در صبح پایان انتظار شادمانه اشکبار باد . پایا باشید.
پرویز شعبانی، آبان89
باسلام متن شما مطالعه شدو مواردونکات بسیارجالبی را ازآن استفاده نمودیم